Układ sympatyczny Flashcards Preview

Farmakologia ŚUM > Układ sympatyczny > Flashcards

Flashcards in Układ sympatyczny Deck (32)
Loading flashcards...
1
Q

Selektywni agoniści receptora alfa (wymień, podaj receptor, działanie i zastosowanie (3) i (9))

A

Fenylefryna (silny agonista alfa1)
Powoduje skurcz naczyń.
-i.v. jako środek pomocniczy we wstrząsie, niedociśnienie tętnicze, podczas znieczulenia przewodowego
-nieżyt nosa o różnej etiologii
-zwężenie naczyń w oku i rozszerzenie źrenicy np. przed zabiegami

Klonidyna (alfa2)
Działa na OUN uspokajająco oraz na ośrodek naczynioruchowy w rdzeniu –> rozszerzenie naczyń

  • nadciśnienie ciężkie, w skojarzeniu z diuretykami
  • przełom nadciśnieniowy (bardzo wolno i.v. 0.15-0.3mg po rozcieńczeniu roztworem soli fizjologicznej)
  • sedacja i zmniejszenie lęku podczas zabiegów pediatrycznych
  • bolesne miesiączkowanie
  • zaburzenia okresu przekwitania
  • leczenie ADHD przez ↓ szybkości uwalniania NA w korze przedczołowej
    → ↓ impulsywności
  • bezsenność u pacjentów z ADHD
  • leczenie objawów abstynencji alkoholowej, opioidowej i nikotynowej
2
Q

Selektywne alfa-adrenomimetyki wskazania

A
  • wstrząs anafilaktyczny
  • anemizacja przekrwionych błon śluzowych
  • tamowanie drobnych powierzchownych krwotoków
  • wydłużenia działania środków miejscowo znieczulających
  • dożylnie w zatrzymaniu czynności serca (niemożliwość defibrylacji)
3
Q

Selektywne alfa-adrenomimetyki - działania niepożądane (7)

A
  • gonitwa myśli, splątanie
  • bóle i zawroty głowy,
  • nudności i wymioty
  • wzrost ciśnienia
  • ból wieńcowy
  • niewydolność krążenia
  • przejściowe niedokrwienie lub wylewy mózgowe
4
Q

Leki pobudzające receptor alfa1 stosowane miejscowo o działaniu anemizującym - wspólne zastosowania (3) i wymień (3) oraz zalecenia do stosowania

A

Zastosowania:

  • nieżyt nosa ( też alergiczny katar sienny)
  • zapalenie zatok
  • zapalenie spojówek

Nafazolina, ksylometazolina, tetryzolina

Stosować do 5 dni, bo po zbyt długim stosowaniu działają na receptory B1 rozszerzające naczynia (zwiększenie dawek, uzależnienie, katar polekowy).

Zbyt częste stosowanie - zanikowy nieżyt śluzówek.

5
Q

Aminy katecholowe - nieselektywne adrenomimetyki działające bezpośrednio - wymień

A

Adrenalina, noradrenalina, dopamina

6
Q

Adrenalina (epinefryna) - działanie na poszczególne receptory, wpływ na macicę, metabolizm i wskazania do użycia (4)

A

alfa1

  • skurcz naczyń i wzrost oporu na obwodzie
  • zmniejszenie obrzęku śluzówek

beta1
-ino- i chronotropowy +

beta2

  • rozkurcz oskrzeli
  • zmniejszenie uwalnianie mediatorów: histaminy, tryptazy itd z mastocytów i bazofilów

Wpływ na macicę:
w I fazie cyklu, I połowie ciąży –> skurcz
w II fazie cyklu, II połowie ciąży, w czasie porodu –> rozkurcz

Wpływ na metabolizm
beta1 –> przyspiesza glikogenolizę i uwalnianie WKT z tk tłuszczowej
alfa2 –> zmniejsza wydzielanie insuliny
(wzrost glukozy, TG, fosfolipidów, LDL)

Wskazania:

  • wstrząs anafilaktyczny
  • nasilone reakcje alergiczne
  • dodatek do środków znieczulających (opóźnia wchłanianie w miejscu podania)
  • miejscowo zatrzymuje krwawienie
7
Q

Adrenalina - dawka we wstrząsie anafilaktycznym i sposób podania

A

i.m. lub s.c
dorośli - 1mg/ml
dzieci 0,01mg/kg m.c. (max 0,3mg)

8
Q

Noradrenalina (norepinefryna) - działanie na receptory, nazwa handlowa preparatu, wskazania (2), sposób podania

A
Głównie pobudza alfa1 w naczyniach
-wzrost ciśnienia tętniczego
-spadek przepływu obwodowego (centralizacja krążenia)
-wzrost oporu obwodowego
W mniejszym stopniu beta1:
-chrono- i inotropowo +

Preparat - levonor

Wskazania:

  • ostra obwodowa niewydolność krążenia
  • wstrząs septyczny

i.v. w roztworze soli fiz. lub 5% glukozy

9
Q

Dopamina - działania zależne od dawki (3,4,6), wskazania (3), działania niepożądane (2)

A

0,5-3ug/kg/min - D1 - stymulacja tych receptorów w naczyniach nerkowych, trzewnych, mózgowych i wieńcowych, co zwiększa przepływ przez te obszary

  • zwiększony przepływ nerkowy i filtracja kłębuszkowa
  • wzrost diurezy i spadek utraty sodu
  • brak wpływu na serce

5-10ug/kg/min - Beta1 w sercu

  • zwiększona obj wyrzutowa i pojemność min serca
  • ino- i chronotropowo +
  • zwiększone skurczowe ciśnienie krwi
  • brak wpływu na naczynia obwodowe

> 10ug/kg/min - Alfa1 - uogólnione zwężenie naczyń

  • zwiększenie oporu obwodowego
  • podwyższenie ciśnienia tętniczego
  • zwiększenie centralnego ciśnienia żylnego
  • podwyższenie ciśnienia w tętnicy płucnej
  • zmniejszenie przepływu krwi przez nerki
  • znaczna tachykardia (ryzyko arytmii)

Wskazania:

  • wstrząs powikłany oligurią
  • niewydolność krążenia niewrażliwa na glikozydy nasercowe
  • mocznica przednerkowa

Działania niepożądane:

  • bóle wieńcowe (bo zwiększone zapotrzebowanie na O2)
  • skurcze dodatkowe nad- i komorowe
10
Q

Fenoldopam - czego agonista, działanie, zastosowanie

A

Agonista rec D1, szybkie działanie rozkurczające i obniżające ciśnienie.
Stosowany wyłącznie w warunkach szpitalnych i.v. w leczeniu ciężkiego nadciśnienia tętniczego, gdy trzeba je szybko obniżyć.

11
Q

Adrenomimetyki działające pośrednio przez uwalnianie NE/ hamowanie jej zwrotnego wychwytu i wskazania (4,1) + cechy szczególne

A

Efedryna

  • niedociśnienie
  • MAS (zespół Morgagniego-Adama-Stokesa)
  • narkolepsja
  • zespół bezdechu sennego

Działa dłużej od amin naturalnych i przechodzi przez barierę K-M –> ze względu na to już nie stosowana

Pseudoefedryna
-obkurczanie naczyń w śluzówce w nieżycie nosa, zapaleniu zatok czy górnych dróg oddechowych

12
Q

Substancje uzależniające będące adrenomimetykami - mechanizm i efekty działania, leczenie zatrucia (1)

A

Amfetamina
-nasila uwalnianie przekaźników i hamuje wychwyt zwrotny noradrenaliny, dopaminy

Efekty działania:

  • zwiększenie koncentracji i funkcji poznawczych (dopamina)
  • zmniejszenie zapotrzebowania na sen
  • przyspieszenie akcji serca

Leczenie zatrucia chlorpromazyną (bloker dopaminergiczny) i relanium (agonista GABA)

Kokaina

  • hamuje zwrotny wychwyt NA –> skurcz naczyń i wzrost ciśnienia, rozszerzenie źrenic, rozkurcz oskrzeli
  • hamuje wychwyt zwrotny D –> w mniejszych dawkach pobudzenie psychoruchowe a w większych działanie na serce
13
Q

Lek pobudzający receptor Beta1 - czego pochodna, z czym podawana, działania (2) i wskazanie (1)

A

Dobutamina
-syntetyczna pochodna dopaminy, działająca swoiście na beta1

Działanie

  • ino- i chronotropowe +
  • zmniejsza opór w krążeniu płucnym, ale nie wpływa na nerkowe

W kombinacji z dopaminą zwiększa średnia ciśnienia i zachowuje korzystny wpływ na krążenie nerkowe (wzrost przesączania, diurezy i natriurezy).

Wskazanie:
-wstrząs z objawami niewydolności krążenia (dobutamina+dopamina)

14
Q

Leki pobudzające receptory Beta2 (5) + działanie na oskrzela

A

Salbutamol
Terbutalina
Fenoterol

Salmeterol
Formoterol

Działanie:
A. Rozkurczające poprzez hamowanie skurczu na różnych etapach (np. zwiększenie aktywności pompy Ca+ lub upośledzenie hydrolizy PIP2)
B. Pozytywny wpływ na oczyszczanie drzewa oskrzelowe (zwiększenie częstości ruchów rzęsek i zwiększone usuwanie wydzieliny), przeciwzapalnie i przeciwalergiczne (hamowanie uwalniania mediatorów zapalania i reakcji alergicznej), cytoprotekcyjnie (zmniejszenie ekspresji cząsteczek adhezyjnych beta-integryn i ICAM), zmniejszanie obrzęku i zwiększenie produkcji surfaktantu.

15
Q

Krótkodziałający agoniści receptora beta2 (3)

A

Salbutamol
Terbutalina
Fenoterol

16
Q

Długodziałający agoniści receptora beta 2 (2)

A

Salmeterol

Formoterol

17
Q

Tokolityk - co to i przykład

A

Lek beta-adrenomimetyczny rozkurczający macicę np. fenoterol

18
Q

Leki pobudzające receptory beta2 adrenergiczne w naczyniach mięśni poprzecznie prążkowanych (3) i zastosowanie (3)

A

Bufenina, izoksupryna, bametan

Zastosowanie
-zwężenie obwodowych i mózgowych naczyń, miażdżyza, zespół Reynauda

19
Q

Leki pobudzające receptory beta3-adrenergiczne (2) + działanie, zastosowanie oraz mechanizm oddawnia moczu

A

Sibutramina - hamowanie zwrotnego wychwytu NA,Ser,DA; nasilenie po posiłkowego uczucia sytości i zwiększenie wydatku energetycznego (termogenezy) –> zmniejszenie masy ciała

Stosowany w leczeniu otyłości.

Mirabegron - stymuluje receptory beta3 w pęcherzu moczowym; zmniejsza częstość skurczów nie wywołujących mikcji, bez wpływu na objętość pojedynczej mikcji, ciśnienie mikcyjne i objętość moczu zalegającego

Stosowany w nietrzymaniu moczu.

Mechanizm oddawania moczu:
Spoczynek - układ współczulny działa rozkurczowo przez beta3 na pęcherz (gromadzenie moczu)
Mikcja - układ przywspółczulny działa przez M2 i M3 powodując skurcz
Antagoniści rec muskarynowych hamują mimowolne skurcze, a mirabegron promuje rozkurcz, zwiększając obj pojedynczej mikcji, ale nie powodując gromadzenia się moczu.

20
Q

Leki pobudzające rec beta1 i beta2 (2) + wskazania (4) i działania niepożądane (4)

A

Izoprenolina, Orcyprenalina

Wskazania:

  • bloki serca I i II stopnia
  • niewydolność krążenia bez arytmii
  • w postępowaniu reanimacyjnym
  • w skurczu naczyń obwodowych

Działania niepożądane:

  • zaburzenia rytmu serca
  • bóle wieńcowe
  • nadczynność tarczycy
  • bóle, zawroty głowy i “uderzenia gorąca”

*już nie stosowane w PL

21
Q

Leki pobudzające receptor imidazolowy (I) - mechanizm działania, gdzie działa (3),
zastosowanie i przykład leku (i jego działanie oraz przeciwskazania (2))

A

Działają one w nerkach (hamują reabsorpcję sodu), mózgu i sercu (nie wpływają na częstość akcji serca czy poj min).

Zastosowanie - obniżanie ciśnienia w nadciśnieniu tętniczym łagodnym i umiarkowanym

Np. Moksonidyna (pobudza receptor I1 w rdzeniu przedłużonym ośrodkowo zmniejszając aktywność układu adrenergicznego oraz I1 w nerkach, zwiększając natriurezę)
Przeciwwskazania:
-bradykaria i bloki przewodzenia
-choroba wieńcowa

22
Q

Leki alfa-adrenolityczne - działanie + zastosowanie (4)

Dlaczego nie stosuje się w monoterapii nadciśnienia?

A

Blokują działanie receptorów alfa w naczyniach, powodując spadek oporu obwodowego i ciśnienia krwi.

Zastosowanie:

  • schorzenia obwodowe naczyń np. choroba Raynauda
  • wstrząs kardiogenny
  • diagnostyka i leczenie guza chromochłonnego nadnerczy
  • terapia skojarzona nadciśnienia i migreny
23
Q

Alfa-adrenolityki - pochodne sporyszu (3) + zastosowanie

A

Dihydroergotamina, dihydroergotoksyna, ergotamina

Zastosowanie: leczenie migreny

24
Q

Alfa-adrenolityki (6) + po jednym zastosowaniu

A

Fentolamina (próba regitynowa w diagnostyce pheochromocytoma i nadciśnienie u osób z guzem)
Tolazolina (zaburzenia ukrwienia)
Fenoksybenzamina (neurogenne zaburzenia oddawania moczu!)
Prazosyna (nadciśnienie!) * nie stosowany
Doksazosyna
Urapidil

25
Q

Wymień generacje beta-blokerów, ich cechy cha-yczne i do każdej generacji odpowiednio 4,6,3 przykłady

A
I - nieselektywne, blokujące oba podtypy receptorów beta:
propranolol
pindolol
tymolol
satolol
II - kardioselektywne :
acebutolol
atenolol
bisoprolol
betaksolol
esmolol
metoprolol
III - wielofunkcyjne (hybrydy) lub wazodylatacyjne, łączące właściwości blokowana rec beta z działaniem rozszerzającym naczynia o różnych mechanizmach:
karwedylol (doustny)
nebiwolol (naczyniorozszerzający)
celiprolol
(dodatkowo agonista receptora beta2)
26
Q

Wskazania do zastosowania LBA (leków beta-adrenolitycznych) (9)

A
  • choroba wieńcowa
  • stan po zawale m. sercowego
  • zapobieganie niemiarowościom komorowym
  • częstoskurcz nadkomorowy
  • nadciśnienie i przełom nadciśnieniowy
  • nadczynność tarczy i przełom tarczycowy
  • pheochromocytoma

naczyniorozszerzające dodatkowo w chorobie wieńcowej i nadciśnieniu naczyniowo-nerkowym

27
Q

LBA - objawy niepożądane (8)

A
  • rzadkoskurcz
  • zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego
  • hipotensja
  • niewydolność krążenia
  • skurcz naczyń obwodowych
  • nasilenie lub wystąpienie objawów bronchospastycznych
  • hipoglikemia bez wyraźnych objawów
  • hipercholesterolemia i hipertrójglicerydemia
  • koszmary senne po penetrujących przez barierę k-m jak propranolol)
28
Q

Przeciwwskazania bezwzględne do stosowania LBA (4)

A
  • blok przedsionkowo-komorowy II i III stopnia u chorych bez stymulatora
  • bradykardia <50/min
  • wstrząs kardiogenny
  • niewydolność krążenia w okresie dekompensacji
29
Q

Przeciwwskazania względne do stosowania LBA

A
  • zespół chorego węzła zatokowego
  • blok przedsionkowo-komorowy I stopnia
  • astma oskrzelowa
  • zaawansowana rozedma płuc
  • choroby naczyń obwodowych
  • cukrzyca
  • hiperlipoproteinemie
  • depresja
30
Q

Zasady odstawiania LBA

A

W wyniku długotrwałej terapii dochodzi do zwiększenia ilości receptorów beta i zwiększonego uwalniania NA, dlatego nie wolno ich odstawić nagle, lecz stopniowo w ciągu 2 tyg. Nagłe odstawienie powoduje nadwrażliwość na działanie katecholamin, manifestująca się bólami wieńcowymi lub zaburzeniami rytmu serca.

Przed zabiegiem operacyjnym zaprzestać stosowania 24h wcześniej i 48 przed porodem.

31
Q

beta-blokery z wewnętrzną aktywnością sympatykomimetyczną (ISA) - różnica w działaniu od reszty beta-blokerów i wymień (3)

A

Zmniejszają one efekt bradykardii, działają inotropowo (-) przy mniejszym działaniu chronotropowym (-) i nie wpływają niekorzystnie na profil lipidowy (wzrost VLDL, spadek HDL).

acebutolol,
pindolol,
celiprolol,

32
Q

Leki sympatykolityczne (2) wraz z mechanizmem działania i wskazaniami

A

Guanetydyna - hamuje uwalnianie NA z zakończeń presynaptycznych i zaburza magazynowanie w ziarnistościach

Stosowana w nadciśnieniu ciężkim, złośiwym i zespole Raynauda.

Metyldopa - hamuje czynność DOPA dekarboksylazy i działa konkurencyjnie w stosunku do adrenaliny i noradrenaliny, czego wynikiem jest hamowanie biosyntezy NA. W ten sposób w miejsce fizjologicznego neuroprzekaźnika tworzy się fałszywy.

Obniżenie ciśnienia w stanie przedrzucawkowym.